Hoe zorg ik voor plezier en topprestaties?

psychologie van flow

SAMENVATTING

Sporters, chirurgen, advocaten, verpleegkundigen, kappers en koks. Voor iedereen geldt dat werkplezier essentieel is voor hoge prestaties. Maar hoe werkt het precies? Dit artikel analyseert werkplezier volgens de theorie van flow van de psycholoog Mihály Csíkszentmihályi. Hij typeert flow als een mentale toestand waarin een persoon volledig opgaat in zijn of haar bezigheden. Pieken met je passie, ultiem werkplezier. Je ziet dit ook bij sporters. Alleen in flow kun je boven jezelf uitstijgen.

WAAROM LEZEN?

De inzichten in dit artikel zijn handig:

als je jouw eigen werkplezier en prestaties wilt verhogen,
als je – als team- of projectmanager – wilt bijdragen aan de prestaties van je mensen,
als je wilt ontdekken wat jouw “flow-killers” zijn,
als je jouw werksituatie optimaal wilt inrichten voor topprestaties.

HOE KUN JE JOUW PRESTATIES VERHOGEN?

Je prestaties zijn maximaal als je jezelf concentreert op welk dat je heel waardevol vindt om te doen. Dat heeft een grote invloed op je motivatie. Het verhogen van je prestaties krijg je voor elkaar door:

de lat niet te hoog te leggen; je leert dan wel heel veel, maar je zet jezelf continu onder spanning, je werk kost je dan energie (deze situatie komt vaak voor als je net een nieuwe baan hebt; na een paar maanden word je beter in je werk en kom je in een flow),
te voorkomen dat je op routine gaat werken, op de automatische piloot, zonder dat je uitdagingen verbindt aan je werk; de kans is dan groot dat je lui en verveeld wordt en foutjes gaat maken,
jezelf steeds uit te dagen in je (gewone) werk, de lat steeds ietsje hoger te leggen, waardoor je steeds ietsje beter wordt in je werk; je raakt dan in flow en je verbetert je prestaties iedere keer opnieuw.

Focus op flow. Dan zijn je prestaties maximaal.

WELKE FACTOREN VERSTERKEN JE FLOW?

Kappers hebben een hele hoge score op flow omdat hun werksituatie haast optimaal is:

doel: een populaire zaak met fijne collega’s, topkapsels en enthousiaste klanten,
feedback: klanten geven na elke knipbeurt direct aan of ze tevreden zijn,
skills: oefening baart kunst; elke dag verbetert een kapper zijn/haar skills,
grip: zelfstandig werk en de schaar is nooit ‘out of service’.

Deze vier factoren komen niet voor niets naar voren uit het flow-onderzoek van Csíkszentmihályi. Hoe scoort jouw werksituatie? Wat voor schoolcijfers zou jij aan je werk geven op de vier factoren? Als je dat weet, kun je heel gericht – eventueel samen met je leidinggevende – een boost geven aan je flow en je prestaties.

FLOW-BOOSTER 1: DOEL

Heb jij elke dag of week heldere werkdoelen die focus geven aan je werk? Of is het een beetje vaag allemaal wat je moet presteren? Mensen beoordelen hun werksituatie goed op doel als:

er dagelijkse of wekelijkse werkdoelen zijn,
de doelen praktisch en helder zijn,
zij uit zichzelf uitdagende doelen aan activiteiten koppelen.

Is jouw doelgevoel laag? Analyseer je dan wat je vorige maand of week heb gepresteerd. En probeer jezelf te verslaan. Net als sporters altijd blij zijn als ze zichzelf verbeteren. Ook kun je starten bij de droom of toekomstvisie van je bedrijf. Stel dat je die visie vertaalt naar een aantal concrete mijlpalen in de tijd, wat zou dan een eerste stap kunnen zijn? Tip: vier korte termijn successen, juist ook in tijden van werkdruk.

FLOW-BOOSTER 2: FEEDBACK

Feedback heb je nodig voor flow en goede prestaties. Ben ik goed bezig? Hoe kan ik de kwaliteit van mijn werk verbeteren? Mensen beoordelen hun werksituatie goed op feedback als:

de feedback concreet en precies is,
de feedback snel en direct komt,
zij zelf feedback kunnen en mogen vragen.

Scoor je laag op feedback? Vraag er dan om. Aan klanten of aan collega’s die beter zijn dan jij. Bijvoorbeeld door hen te vragen: wat voor schoolcijfer (1-10) zou je mij willen voor de kwaliteit van mijn werk? wat doe ik goed en moet ik vasthouden? op welke punten kan het beter en heb je daar nog een concrete tip voor? Je zult merken dat anderen het leuk vinden als je dit aan hen vraagt. Doe er je voordeel mee.

FLOW-BOOSTER 3: SKILLS

Oefenen, oefenen, oefenen. En de lat steeds ietsje hoger leggen. Daar gaat het om bij uitdagend en passend werk. Mensen beoordelen hun werksituatie goed op skills als:

er voldoende uitdaging is in het werk,
men de juiste skills heeft om het werk goed te doen,
zij zichzelf steeds willen verbeteren.

Wil jij een groter beroep doen op jouw skills in je werk? Bedenk dan eerst welk talent je (nog) vaker wilt gebruiken. Bijvoorbeeld je organisatorisch vermogen, je creativiteit, je commerciële kant, je empathie? Vertel dat aan anderen (belofte maakt schuld). Waarin wil jij excelleren?
Wat je ook kunt doen? Ga een opleiding volgen of vraag iemand om je te coachen. Eerst leren, daarna presteren.

FLOW-BOOSTER 4: GRIP

Heb jij grip op het resultaat? Of ben je steeds afhankelijk van anderen of van systemen die het niet doen? Mensen beoordelen hun werksituatie goed op grip als:

de invloed op het resultaat groot is,
zij zelf hun tijd in mogen delen,
zij zelf bepalen hoe zij hun werk uitvoeren.

Ervaar jij weinig grip? Check dan wat voor werk er op je bord ligt. Maak een lijstje met taken en verdeel die over je agenda. Wat doe ik elke maandag, etc. Focus op de dingen die je wèl in je eentje kunt doen. Zo verandert je ‘berg werk’ in een concrete planning en heb je elke dag een heldere focus. Je kunt weer dingen van je lijstje afvinken. Dat heb je nodig. Het geeft je voldoening. En grip.

Meer info over flow en werkplezier:

het boek Flow, de psychologie van de optimale prestatie (1999), van Mihaly Csikszentmihalyi
het boek Optimum punt (2008), van Max Wildschut
het onderzoek City & Guilds onder 1250 Britse werknemers, waaruit blijkt dat kappers en koks het gelukkigst zijn in hun werk, en ambtenaren & architecten het minst tevreden
de kapperszaak van Schorem in Rotterdam, waar het werkplezier van de kappers af spat. De foto’s bij dit artikel zijn ook van hen.

STAPPENPLAN

Wat zijn de stappen die je kunt zetten voor topprestaties en veel werkplezier?

Benoem waar je goed in bent, waar je natuurlijke aanleg voor hebt,
Welke uitdaging kun je daaraan verbinden? Graag concreet (wat bereiken),
Vraag een topper om je te feedback te geven, te adviseren of coachen,
Ga oefenen, oefenen en oefenen. Leg de laat steeds iets hoger,
Vier de succesjes en bedank iedereen die jou daarbij helpt.

Deze stappen zijn niet moeilijk, maar kunnen lastig zijn als je tegen een burn-out aanloopt, het gevoel hebt dat je niks kunt of als het niet gewaardeerd wordt als je ambitieus bent. Dan moet je daar eerst serieus mee aan de slag.

ALLEEN DOEN OF SAMEN?

De motivatie voor werkplezier en topprestaties kan maar uit 1 persoon komen, en dat ben jezelf. Maar… je hebt ook een omgeving nodig waarin dat wordt gewaardeerd of gestimuleerd. Zodat jij niet de enige bent die het maximale eruit wil halen.

Wil je met het hele team aan de slag? Dan is het essentieel dat jullie leidinggevende er ook voor wil gaan. Het kan dan slim zijn om er een teamcoach bij te halen die zorgt dat er voldoende focus blijft op werkplezier, dat iedereen wil leren en er een winning spirit ontstaat. Geen enkele leidinggevende is ideaal. Is hij of zij vooral geïnteresseerd in harde targets, haal er dan een mensgerichte coach bij. Heb je een teamleider die veel persoonlijke aandacht geeft, haal dan een prestatiegerichte coach erbij. Uiteindelijk gaat het om een fijn evenwicht.

Zit men in jouw werkomgeving niet op te wachten op iemand met jouw kwaliteiten en ambitie? Ga dan weg. Een coach nemen heeft dan geen zin. Hooguit om samen te analyseren wat je precies wilt. Zodat je dat kunt gebruiken bij je volgende stap.

Check eventueel de A*Life Academy voor een workshop, coaching of teambuilding.

DOOR: HAROLD SMITS

Harold Smits is psychologisch econoom en maakt complexe zaken graag eenvoudig, interactief en persoonlijk. Hij is zijn hele leven al bezig met werkplezier, groei en innovatie. Na een carrière in de marketing & opleidingen is hij in 1999 voor zichzelf begonnen met individuele coaching, teambuildings, live assessments en grootschalige veranderingsprocessen. In 2005 richtte hij samen met Max Wildschut de Flow Academy op, waarin zij coaches certificeerden tot officieel flowcoach.

Waarom Harold zo’n fan is van flow? Het is praktisch, to-the-point en lekker persoonlijk. Ideaal voor elke leidinggevende om als handvat te gebruiken bij het coachen van je team. Het gaat om de persoon & om de prestaties en het doel is heel eenvoudig: werkplezier voor iedereen en samen scoren!